بررسی تطبیقی نوروز در دو استان گیلان و خوزستان ( از منظر اسطوره‏شناسی)

چکیده: بررسی تطبیقی نوروز در دو استان گیلان و خوزستان ( از منظر اسطوره‏شناسی) فیروزه محسینی نوروز از جمله جشن‏های با پیشینه‏ی کهن است که ریشه در اساطیر ایرانی و غیر ایرانی دارد. این جشن از گذشته‏های دور تا کنون همه ساله توسط ایرانی ها و مردمان با فرهنگ ایرانی با آداب و رسوم و آیین‏های خاصی برپا می‏شود. از ویژگی‏های قابل پژوهش در آیین‏ها و مناسک بشری، بررسی اسطوره‏شناسی و نمادشناسی است که امروزه اغلب محققان برای رسیدن به بن‏مایه‏ها و شناسایی فرهنگ مردمان پیشین از آن‏ها بهره می‏گیرند. لذا در این پژوهش با بهره‏گیری از نظریات دو صاحب نظر این علم، یونگ و الیاده به بررسی اسطوره‏شناسی آیین‏های نوروزی در دو استان مورد مطالعه پرداخته شد که ما حصل آن رسیدن به نتایجی چون فلسفه‏ی اجرای برخی از آیین‏های نوروزی، شناسایی بن‏مایه‏های مشترک نوروز و آیین‏های سال نو ملل مختلف، تفاوت‏ها و مشترکات رسوم نوروزی مردمان دو استان است. از جهتی، استان‏های خوزستان و گیلان در طی قرون متمادی با توجه به تهاجمات و داد و ستدهای فرهنگی که داشته‏اند به عنوان دروازه‏های فرهنگی کشور به شمار می‏رفتند. هر چند مردمان دو استان، نوروز را جشن می‏گیرند، اما تفاوت هایی در اجرای آداب آن وجود دارد که در این پژوهش به آن‏ها پرداخته می شود. این پژوهش با هدف، ثبت مراسم و آیین‏های خاص نوروزی در دو استان شمالی و جنوبی کشور و بررسی و شناخت ریشه‏های اسطوره‏ای آن‏ها و میزان تأثیرپذیری و تاثیرگذاری آن از قبل دیگر اقوام است، که با بهره‏گیری از روش‏های جمع‏آوری اطلاعات به صورت ژرفانگر همراه به مطالعات توصیفی و تحلیلی با مراجعه به کتابخانه‏ها و منابع اسنادی و سپس تحلیل داده‏ها صورت گرفته است. پایان‏نامه از پنج فصل، شامل مقدمه و کلیات، تعاریف، آیین‏های پیشواز از نوروز، نوروز و سیزده‏بدر تشکیل شده است. در هر فصل کلیه‏ی آداب برگزار شده در دو استان ابتدا شرح، و سپس نمادشناسی و اسطوره‏شناسی و تحلیل شده‏اند. کلیدواژگان: نوروز، خوزستان، گیلان، نمادشناسی، اسطوره‏شناسی